Ukąszenie przez kleszcza – jak postępować i co trzeba wiedzieć

Ukąszenie przez kleszcza – jak postępować i co trzeba wiedzieć Kleszcze choć bardzo niewielkie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, a czasem nawet życia. Warto wiedzieć jak się przed nimi ochronić oraz jak postępować, kiedy nie uda się uniknąć ukąszenia.

Co zrobić aby uniknąć kleszcza

O ukąszenie kleszcza nietrudno. W Polsce największa ilość kleszczy występuje na Mazurach i na Dolnym Śląsku. Niemniej, należy na nie uważać nawet w miastach. Można je przynieść do domu nie tylko z wycieczek za miasto. Występują one w lasach, na łąkach, ale także w miejskich parkach. Żyją w krzakach, na krzewach i w trawie.

Aktywne są niemal przez cały rok, a największa liczba ukąszeń zdarza się od marca do listopada. Ciepłe zimy wydłużają okres żywotności kleszczy. Wpływają także na znaczny wzrost ich populacji. Do znacznej liczby kleszczy i zwiększonego zagrożenia przyczynia się także spadek ilości żyjących w Polsce ptaków, a szczególnie wróbli – naturalnego wroga kleszczy.

Konieczna jest rutynowa obserwacja, a w przypadku wyjazdu w miejsca, gdzie kleszcze występują w większym natężeniu warto zabezpieczyć się i zminimalizować ryzyko ukąszenia przez tego nielubianego pajęczaka. Podstawą jest strój – długie spodnie i bluzka, a także zabudowane buty i kapelusz. Jasny kolor ubrań może ułatwić zauważenie na nich niewielkiego, ciemnego osobnika zanim zdąży ugryźć.

Warto także pomyśleć o preparatach ochronnych. Zawierających DEET czy mniej toksyczny IR 3535, albo też naturalnych olejkach: z bazylii, kopru, tymianku czy miodli indyjskiej. Nie są one w 100% skuteczne, jednak w pewnym stopniu odstraszają kleszcze.

Jak groźne może być ukąszenie kleszcza

Ukąszenie przez kleszcza jest najbardziej niebezpieczne wiosną kiedy to kleszcz przeobraża się z larwy i przybiera postać nimfy. Nimfa to drugie stadium rozwoju kleszcza, szybko rośnie i intensywnie szuka pożywienia. Nimfa jest też mniejsza od dorosłego osobnika i trudniejsza do znalezienia.

Borellia to bakteria, którą według badań zakażona jest  20-30% kleszczy. Borellia powoduje boreliozę. Kleszcze mogą przenosić także inne choroby – znanych jest przynajmniej kilkadziesiąt patogenów, a mogą one powodować choroby zarówno u ludzi jak i u zwierząt. Drugą niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest kleszczowe zapalenie mózgu powodowane przez wirus KZM, na który istnieje szczepionka. Warto też wiedzieć, że nie każde ukąszenie przez kleszcza musi oznaczać zakażenie się boreliozą, KZM czy inna chorobą. 

Jak postępować po ukąszeniu przez kleszcza

Warto wypracować w sobie nawyk sprawdzania po spacerze ciała – szczególnie głowy i okolic pachwin. Kiedy kleszcz wbije się w skórę należy go umiejętnie wyciągnąć. W aptekach dostępnych jest wiele narzędzi ułatwiających bezpieczne i skuteczne wyjęcie kleszcza. Bardziej wprawna osoba może to śmiało zrobić przy użyciu pęsety. Ważne, aby wyciągnąć kleszcza w całości. Jeśli zdarzy się, że główka kleszcza oddzieli się od reszty ciała i nie uda się jej wyciągnąć nie należy panikować, powinna odpaść samoczynnie w ciągu kilku dni.

Najważniejsza jest baczna obserwacja miejsca po ukąszeniu. Brak zaczerwienienia lub niewielki rumień, który nie powiększa się oznacza, że kleszcz nie był zainfekowany i nie przeniósł boreliozy. Kiedy jednak pojawi się powiększający się rumień w miejscu ukąszenia, należy udać się do lekarza.

Kilka tygodni po ukąszeniu mogą pojawić się także inne objawy wskazujące na możliwość zakażenia. Do niepokojących objawów należą: ból mięśni, gorączka i zmęczenie.

Po ukąszeniu przez kleszcza można także wykonać badania krwi wykluczające albo potwierdzające zakażenie. Badanie na obecność przeciwciał IgG/IgM należy wykonać od 4 do 6 tygodni po ukąszeniu. Można także wykonać badania rozszerzone jak: TBE, IgM/IgG met. ELISA czy Borelioza IgG/IgM met. Western-blot. Wykonuje się również inne badania specjalistyczne, w tym test LTT o którym można przeczytać tu.

Inną opcją jest wykonanie badania kleszcza. Analiza kleszcza jest niepewną metodą, nawet gdy kleszcz jest nosicielem jego ukąszenie nie jest jednoznaczne z zakażeniem. Dodatkowo, nie każdy kleszcz nadaje się do analizy.

W przypadku potwierdzenia zarażenia boreliozą ważne jest aby jak najszybciej zacząć leczenie u lekarza specjalisty chorób zakaźnych. Leczenie bardzo często wymaga antybiotykoterapii. Szybka diagnoza i skuteczna terapia pozwalają szybko wrócić do zdrowia.